Witaj!
Czy spotkałeś się kiedyś z pojęciem przekrój? – przekrój poprzeczny, przekrój podłużny? W biologii, szczególnie przy nauce budowy komórki lub budowy wewnętrznej roślin i zwierząt, często pojawiają się pojęcia przekroju poprzecznego i przekroju podłużnego. Czym jest przekrój? I jak odróżnić przekrój podłużny od przekroju poprzecznego? Ten artykuł pomoże ci odpowiedzieć na te pytania. Dodatkowo znajdziesz tutaj propozycję ciekawego zadania.
Przekrój to po prostu obraz przeciętego obiektu.
W tym momencie pewnie zaczynasz się zastanawiać „Ale po co coś przecinać? I jeszcze rysować?”. Najczęściej z dwóch powodów:
Powód 1 – Aby obejrzeć, jakiś obiekt pod mikroskopem musi on być bardzo cienki. Na tyle cienki, żeby przeszło przez niego światło. Z tego względu jeżeli chcemy zobaczyć pod mikroskopem coś większego, to zwykle ucinamy cieniutki fragment obiektu, tzw. skrawek. Widzimy wtedy pod mikroskopem obraz przeciętego obiektu, czyli przekrój.
Powód 2 – Chcemy poznać to, co organizm/narząd ma w środku, jak jest zbudowany, czyli jego budowę wewnętrzną. Wtedy przekrój pomaga nam utrwalić wyniki takiej wewnętrznej obserwacji.
Przekrój poprzeczny vs. przekrój podłużny
Przekrój może być POPRZECZNY – gdy tniemy w poprzek długiej osi (dłuższego boku) obiektu, lub przekrój PODŁUŻNY – tniemy wzdłuż długiej osi obiektu. Jak to wygląda w praktyce? Wyobraź sobie chleb, krojony. Każda z kromek jest cięta w poprzek dłuższego boku bochenka, stanowi więc przekrój poprzeczny. Aby zrobić przekrój podłużny, należałoby zrobić coś, czego zwykle nikt nie robi 😉 – przeciąć chleb wzdłuż bochenka. Aby jeszcze lepiej to zrozumieć, przeanalizuj poniższą ilustrację.
rysunek A – przekrój poprzeczny łodygi
rysunek B – przekrój podłużny łodygi
Kiedy na biologii powinno pojawić się pojęcie przekroju? Jak najszybciej! Przy nauce o budowie komórki, a jeszcze lepiej przy poznawaniu budowy i funkcjonowania mikroskopu.
Biologia w praktyce – INSTRUKCJA ZADANIA
Aby utrwalić sobie pojęcia przekroju poprzecznego i podłużnego, wykonaj poniższe ćwiczenie.
a) Narysuj przekrój poprzeczny a następnie przekrój podłużny ołówka/kredki.
b) Narysuj przekrój poprzeczny a następnie przekrój podłużny dwóch owoców/warzyw o regularnym kształcie, np. gruszki, jabłka, marchewki, ogórka, itp.
Użyj ołówka i kredek. Na każdym z rysunków podpisz, czy chodzi o przekrój poprzeczny, czy o podłużny. Rysunki wykonuj duże, na pół kartki zeszytu.
Powyższe zadanie znajdziesz również na karcie pracy:
Podstawy mikroskopowania cz.2 – KARTA PRACY DO DRUKU
A oto jak ja rozwiązałam te zadanie 🙂
W pierwszym rzędzie przekrój podłużny jabłka i ogórka, w drugim rzędzie przekrój poprzeczny jabłka i ogórka.
Powodzenia!
BDziublińska
